Lehenengo orriara

Dokument pdf formatuan

LEHEN MAILA ARRETAKO PEDIATRIAREN EGOERA EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOAN. 2007KO MARTXOA.

SARRERA

ARABAKO EGOERA

Arabako Eskualdea

Araba guztira

BIZKAIKO EGOERA

Comarca Bilbaoko Eskualdea

Ezkeraldea-Enkarterri Eskualdea

Barneko Eskualdea

Uribe-Kostako Eskualdea

Bizkaia guztira

GIPUZKOAKO EGOERA

Ekialdeko Gipuzkoa

Mendebaldeko Gipuzkoa

Gipuzkoa guztira

LABURPENA

Euskal Autonomia Erkidegoko datu orokorrak

PROPOSAMENAK

ERREFERENTZIAK


Sarrera
Azken egunetako bertoko prentsak populazioaren ondoeza adierazi du Osakidetzak eskainitako pediatriako lanpostu batzuk ez daudelako pediatren esku, mediku orokorren edo familia eta komunitate medikuen esku baino. Egoera hau ez da berria eta, aitzitik, epe laburrerako irtenbiderik ez bada aurkitzen, etorkizunerako antzeman daitekeena ez da hobea.
Egoera honen sorburua ez da bakarra, aspaldidanik daude, eta Administrazioko sail guztiei dagozkie; azken honengatik uler daiteke erantzukizunak disolbatu egiten direla eta batek ez duela hura zuzentzeko neurririk hartzen. Laurogeitamarren hamarkadan erreferentzi asko zegoen Nazio Osasun Sisteman medikuen kopurua gehiegizkoa zela adierazten zuena eta, horregatik, Medikuntza fakultateetarako politika murriztatzaileak ipini ziren abian. Aitzitik, joera hori itzuli egin da eta Europako beste herrialdeetan gertatzen den bezalaxe medikuen eskasia errealitate bihurtu da.

Gaur egun, medikuntzan trebatzeko Unibertsitateak eskainitako ikaslekuaren kopurua ez da, urrutitik ere, nahikoa herriaren premiak betetzeko, eta ez dagokio soilik pediatriari, epe laburrera espezilitate guztiek egoera berean egotea litekeena delako. Baina medikuen eskasi kroniko hau aspaldidanik dator eta Europear Batasuneko herrialde batzuk urteak daramatzate espezialistak inportatzen, batzutan Estatu Espainioletik, azken hauek hemengoak baino baldintza ekonomiko eta laneko hobeak erakarrita. Medikuen eskasia dela eta, Osasungintzan diharduten enpresa pribatuek, batzuk Osakidetzarekin elkarlanean, dagoeneko Hispanoamerikatik ekarri dituzte profesionalak bere premiei bidea emateko.
Pediatriari dagokionez, ez da ezagutzen:

pediatriaren kalitate egokia bermatzeko espezialisten premia, sistemak ez duelako demografiaren aurrikuspenak kontutan hartzen duen Egitasmo Estrategikorik,

pediatren premiak ospitaletan eta lehen arretan,

lanean diharduten espezialisten bataz besteko adin medioa eta behar duen belaunaldiko ordezkapena,
jarduera publiko eta pribatuaren artean suerta daitezkeen joan-etorriak eta

espezialisten joan-etorriak herrialdeen artean, besteak beste.

J. Ruiz Canela eta F. Malmiercak 2005ean argitaratu zuten pediatriaren asistentzia egoerari buruzko azterketak adierazten zuen ordurako 570 pediatren eskasia lehen arretarako (LA) eta 138ena sare publikoko ospitaleetarako (1). Txosten honek Asociación Española de Pediatría (AEP), Asociación Española de Pediatría de Atención Primaria (AEPap) eta Sociedad Española de Pediatría Extrahospitalaria y Atención Primaria (SEPEAP), elkarte pediatrikoen babes eta bermea jaso zituen.
Unibertsitatean ikaslekuak gehitzea eta Mediku Interno eta Egokiliarretarako (MIR) deialdietan pediatria espezialitaterako eskaintza gehitzea dira arazoari sustraitik hartzeko irtenbideak.

Jakina da Medikuntzako Ikasketak 6 urtetan dirautela eta MIRen bidezko trebakuntzak beste 4 urtetan. Beraz, irtenbide hau 10 urtetara bakarrik izango litzateke eraginkorra. Egoera larriagotzeko, Ministerioak zailtasun handiak ipintzen ditu bidegabeko oztopo administratibioen bidez kide batzuen, amerikar herrialdeetakoak batik bat, Pediatriako espezialitatearen tituluaren homologazioan, honela gure lan esparruan lan egitea erabat eragotziz. Badago ondo zaildutako pediatraren kasua osasungintza pribatuan lanean diharduena ezinezkoa duelako publikoan egitea bere titulua ez dagoelako homologatuta.
Egoera honen arrisku bat, epe laburrean neurririk hartzen ez bada bederen, pediatrek eramandako lehen mailako arreta pediatriko arlo-anitzkoaren, herrialde honetako pediatria asistentziak erakusten dituen emaitza oso onen erantzule, desagerpena da.

Beste herrialdeetan, Italia eta Ameriketako Estatu batuak kasu, pediatrak dira baita ere LAn dihardutenak Katz-ek (2) LArako zerbitzuen ornikuntzari buruzko eredu europearra aztertzen du eta gurea onena iruditzen zaio gastu/eraginkortasunaren aldetik, baliabide gutxiago eskatzen duelako, umeen eskakizunei hobeto egokitzen zaielako eta gutxitzen dituelako ospitalizazioak. Beste herrialde batzuk, Inglaterra kasu, komunitaterako pediatriako unitateak sortzeko asmotan daude. Pediatrek eramandako gure LArako eredu pediatrikoak eta Osasun Arloan inbertsio handiagoak frogatu dute baliabide egokienak direla haur populazioaren asistentzia kalitatean emaitza onenak lortzeko.

AEPapk, 2005ko Abenduan, ohartu zuen ordurako etorkizunari begira eredu honen hauskortasunari buruz, baldin eta ez bazen eskua sartzen modu zehatzez premiazko hobekuntzetan, pertsonal eta azpiegiturakoak, eta epe laburrerako irtenbideak bilatzen (3). Gaur egun, Administrazioaren aldetik jasandako erantzun bakarra, direla urte batzuk burutzen den pediatriako MIRen LAtiko errotazioaren aintzatespena izan da, zeina gaur egun derrigorrezko errotazioan bihurtu da.
Pediatrek gauzatutako LAko pediatria asistentzia eredua iraunarazi egin behar diogun gizarteko eskaera bat da eta Osakidetzak eta Osadun Sailak sentiberatasuna erakutsi dute berarekiko. Adibidea, Osakidetzako Ospitaletan Pediatriako MIRak trebatzeko gaitasun dozentearen gehitzea izan da. Badira urte batzuk kurtsuko 20 erresidente trebatzen direla pediatrian (urte batzutik hona burutzen den LAtik MIRen errotazioa barne), ospitaleko sareko gaitasun gorena suposatzen duena, baina hau ez da nahikoa izan haur populazio handiagoa eta eskaera handiagoa (kontsulten gehikuntza LAean eta ospitaletako Pediatria zerbitzuetan) orekatzeko, eta ezta ospitaletako eta osasun zentroetako belaunaldiko ordezkapena egiteko ere.

Nekazal populazioaren Asistentzia ereduari buruz ere, Osakidetzak aldatu egin ditu bere lehen postulatuak. Gaur 15 urte baino lehen, Arabako eskualdean, Europako beste herrialdeetako ereduarekin hasi zen pediatriako estaldura asistentziala: familia medikuen esku zegoen arreta eta kontsulta pediatreeiko igorpena patologia kronikoen jarraipenerako, osasun zainketa eta promoziorako eta gaixotasun akutuen elkarkontsultarako. Urte hauetan nabaria izan da Arabako haur populazioaren gehikuntza, baina demografi gertaera honek, espero den aitzitik, ez du indartu lehenengo eredua, erabat aldatu baino. Gaur egun, nekazal eremuko ume guztiek daukate pediatra bat eskaera eta programatutako kontsultarako, gutxienez teorikoki zeren eta lankidegoaren aldetik ez da gertatu ornikuntza berririk. Egoera eta irizpide hauek Osakidetzako sareko Eskualde guztietarako balio dute.
Baina bere seme-alabaren asistentzia Pediatrian espezializatuen esku egotea askoz ere nahiago izatea gertatzen da beste herrialdeetan ere, batzuetan gainera asistentzia pribatua denean, AEBk kasu, zeinetan, gainera, arreta pediatrikoak nerabezaroa hartzen du barne. Han, familia medikuen ordez, gero eta nahiago dute pediatren aldetiko arreta (4, 5).
Gure esparruan eta Estatistikako Euskal Instituaren arabera, EUSTAT, 2005ean %4,5 kontsulta gehiago egon ziren LAn 2004arekiko pediatriako lanpostuen gehikuntza %1,7koa izan zenean (6).
Populazioaren asistentzia anitzko eredua (umetatik heriotzera arte mediku orokorra da pertsonaren arduraduna) diren herrialdeetan, Britainia Handia kasu, ustekabean, ohartzen ari dira bere ereduak gabezi sakonak dituela haur populazioaren arretan , herrialde garatuetako arreta pediatrikoa konplexua delako, gaixotasun arrunten gain gizarte eta portaera arazoak gero eta sarriago kontsultatzen direlako, mediku orokorrek ez dutelako sustapen ekonomikorik haur osasunerako politikan eta ez dutelako zaletasunik haurrekin lan egiteko.

Hall eta Swoden-ek adierazten zuten orain dela gutxi Britainia Handiko umeen zainketak duen hautabidea pediatra orokorren belaunaldi berria dela, beste arloetako espezialistekin elkarlanean, baztertuz, honela, mediku orokorrak (7).
Argi dagoena da egoera honi geldotasun eta nagikeriarekin aurre eginez gero Pediatren esku dagoen LAko pediatria asistentziak galdu egingo duela bere izate unibertsala eta ekonomikoki ahaldunen esku geratuko dala, eta urrats hau itzulgaitza edo itzuezina izan daitekeela. Sistema publikoan osasun ornikuntza pediatrikoaren, pediatren esku, kalitatea bermatzea lehentasunezkoa izan behar lukeen gizarte eskaera da.

Egungo egoera.
Zerrenda honetan 2007rako egoeraz dihardugu. Familia medikuek edo orokorrek betetako lanpostuak (FM/MO) egiturako lanpostuei soilik dagozkie. Ez dira kontuan hartzen osasun bajak, baimenak edo euskarengatiko ordezkapenak. Egoera guzti hauek pediatra ez diren medikuek betetzen dute.
Euskal Autonomi Erkidegoko Osasun Zentruak egoera honetan daude:

Araba

Álava/Araba

Araba Eskualdea

Osasun Zentrua

Pediatrak

FM/MO

Oharrak

Abetxuko-Legutiano

1

0

 

Aranbizkarra I

1

1

 

Aranbizkarra II

2

0

 

Casco Viejo

1

1

 

Gazalbide

1

1

Familia Medikuak 4 orduko jardunaldia osatzen du.

Habana

1

0

 

Lakua-Arriaga

3

0

 

Lakuabizkarra

3

3

2 MOk 5 orduko jardunaldia betetzen dute.

Nanclares-Murgia

1

0

 

Olaguibel

4

0

 

Olarizu

1

1

 

Rioja Alavesa

1

0

 

Salvatierra-Agurain

1

0

 

San Martín

5

1

 

Sansomendi

1

2

 

Zaramaga

1

1

Pediatrak eta FMk kupoko jardunaldi bana daukate.

Guztira

28

11

 

 

Araba guztira

Araba eskualdeari gehi Laudio eta Amurriori dagokie

 

Pediatrak

FM/MO

% Pediatrak

% FM/MO

Araba

33

11

75.0

25.0

Bizkaia

Bizkaia

Bilbao Eskualdea

Osasun Zentrua

Pediatrak

FM/MO

Oharrak

Basurto

2

0

 

Begoña

1

0

Kupoko pediatra bat

Bolueta-Sagarminaga

1

0

 

Bombero Etxaniz

2

1

 

Casco Viejo

1

0

 

Deusto

3

0

Kupoko pediatra bat

Gazteleku

2

0

Kupoko pediatra bat

Indautxu

2

0

 

Javier Sz. de Buruaga

1

0

 

La Merced

1

0

 

La Peña

2

0

 

Otxarkoaga

2

0

 

Rekaldeberri

3

0

 

San Adrián

1

0

 

San Ignacio

1

1

 

Santutxu-El Karmelo

2

0

 

Santutxu-Solokoetxe

2

0

 

Txurdinaga

2

0

 

Zorroza-Alonsotegi

2

0

 

Zurbaran

1

0

Kupoko pediatra bat

Guztira

34

2

 

 

Barneko Eskualdea

Osasun Zentrua

Pediatrak

FM/MO

Oharrak

Abadiño

4

0

 

Amorebieta

2

0

 

Amurrio-Aiala

2

0

 

Arratia

2

0

Kupoko pediatra bat

Arrigorriaga

2

1

FM/MOk 4 orduko jardunaldia dauka

Basauri

7

0

Kupoko pediatra bat

Bermeo

2

0

Kupoko pediatra bi

Durango

4

0

Kupoko pediatra bi

Etxebarri

1

0

 

Galdakao

5

0

 

Gernika

2

0

 

Lekeitio-Elantxobe

1

0

 

Llodio

3

0

 

Markina

1

0

 

Ondarroa

0

1

 

Guztira

38

2

 

 

Ezkeraldea-Enkarterri Eskualdea

Osasun Zentrua

Pediatrak

FM/MO

Oharrak

Balmaseda

1

0

 

Barakaldo

12

0

Kupoko pediatra bi

Gallarta

1

1

FM/MOk 4 orduko jardunaldia dauka

Muskiz

1

0

 

Ortuella

2

0

 

Portugalete

6

0

Kupoko pediatra bat

Santurtzi

7

0

Kupoko pediatra bat

Sestao

4

0

 

Sodupe

1

0

 

Trapagaran

2

0

Kupoko pediatra bat

Zalla-Sopuerta

2

0

 

Guztira

39

1

 

 

Uribe-Kostako Eskualdea

Osasun Zentrua

Pediatrak

FM/MO

Oharrak

Algorta

5

1

Kupoko pediatra bat

Areeta

4

0

 

Astrabudua

2

0

 

Erandio

2

0

 

Gorliz-Plentzia

2

0

 

Leioa

4

0

Kupoko pediatra bat

Mungia

3

0

 

Sopela

3

1

FM/MOk 4 orduko jardunaldia dauka

Txoriherri

3

0

 

Guztira

28

2

 


Bizkaia

Bizkaia guztira. Bizkaiko Eskualdeei (Amurrio eta Laudio izan ezik) eta Ermuari dagokie.

 

 

Pediatrak

FM/MO

% Pediatrak

% FM/MO

Bizkaia

137

7

95.1

4.9

 

Gipuzkoa

Gipuzkoa

Ekialdeko Eskualdea

Osasun Zentrua

Pediatrak

FM/MO

Oharrak

Alza

2

0

 

Amara-Berri

3

0

 

Amara-Centro

1

0

 

Astigarraga

1

0

 

Beraun

2

0

 

Bidebieta

1

0

 

Egia

2

0

 

Getaria-Zestoa

1

0

 

Gros

2

0

 

Hernani

2

1

 

Hondarribia

2

0

 

Intxaurrondo

2

0

 

Irun-Centro

3

1

 

Irun-Dumboa

3

0

 

Iztieta

3

0

 

Lasarte

3

0

 

Lezo

1

0

 

Loiola

1

0

 

Oiartzun

2

1

 

Ondarreta

4

0

 

Orio

1

0

 

Parte Vieja

1

0

 

Pasai Antxo

1

0

 

Pasajes de San Pedro

2

0

 

Urnieta

1

0

 

Usurbil

1

0

 

Zarautz-Zumaia

4

1

 

Guztira

52

4

 


Mendebaldeko Eskualdea

Osasun Zentrua

Pediatrak

FM/MO

Oharrak

Alegia

1

0

 

Andoain

2

0

 

Anoeta

1

0

 

Aretxabaleta

1

0

 

Arrasate

2

1

 

Azpeitia

2

0

 

Azkoitia

2

0

 

Beasain

2

0

 

Bergara

2

0

 

Billabona

1

0

 

Deba

1

0

 

Eibar

2

0

 

Elgoibar-Soraluze

2

0

 

Ermua

3

0

Pediatra batek jardunaldiaren herenaren laburpena dauka

Eskoriatza

1

0

 

Ibarra

1

0

 

Legazpia

1

0

 

Lazkao

1

0

 

Mutriku

1

0

 

Oñati

1

0

 

Ordizia

1

1

 

Tolosa

2

0

 

Torrekua

1

0

 

Zumarraga

2

0

 

Guztira

36

2

 


Gipuzkoa guztira


Gipuzkoako eskualdeei, Eremua izan ezik, dagokie.

 

Pediatrak

FM/MO

% Pediatrak

% FM/MO

Gipuzkoa

85

6

93.4

6.6

 

Euskal Autonomia Erkidegoa

Datu orokorrak

 

Pediatrak

FM/MO

% Pediatrak

% FM/MO

EAE

255

24

91.4

8.6

 

Proposamenak

Helburua EAEko haur populazioari dagokion arreta lortzea delarik honako hau proposatzen dugu:

Egitasmo estrategiko baten eraketa, estatu eta automi mailakoa, zeinean aztertuko diren ospitalerako eta LArako pediatren premiak, eta asistentzia pediatriko egokia bermatzeko ekonomia eta lankideen ornikuntza ekarriko duena.

Lan baldintzak hobetu, behin behineko pediatren aldekoak batez ere, pediatrian jardutea izan dadin erakargarria eta erosoa EAEan.

EAEko ospitaletako gaitasun dozente guztiari atera etekina, Latiko errotazioa kontutan harturik.

Ez ipini bidegabeko oztoporik beste Herrialdeetako pediatrei, gaztelera hizkuntzakoei batez ere, bere tituluak homologatu ditzaten.

Beste Herrialdeetako pediatrak inportatu, berehala, egitasmo estrategikoaren bidez sortuko den belaunaldi ordezkapen egokia zihurtatu arte.

Kontutan hartu Elkarte Pediatrikoen iritziak (Espainiako Pediatria Elkartea EPE, Espainiako Lehen Mailako Pediatria Elkartea ELMPE, Euskal Herriko Pediatria Elkartea EHPE eta Euskal Herriko Lehen Mailako Pediatria Elkartea EHLMPE) arazoen azterketa egiteko eta irtenbideak aurkitzeko.

Erreferentziak

1. Ruiz-Canela Cáceres J y Malmierca Sánchez F. Necesidades de pediatras de Atención Primaria. Rev Pediatr Aten Primaria. 2005;7 Supl 1:S 145-155
2. Katz M, Rubino A, Collier J, Rosen J y Ehrich JHH. Demography of Pediatric Primary Care in Europe:Delivery of Care and Training. Pediatrics 2002;109;788-796
3. Junta Directiva de la AEPap. El modelo de atención al niño (editorial). Rev Pediatr Aten Primaria. 2005;7:549-566.
4. Freed GL, Nahra TA y Wheeler JRC. Which Physicians are Providing Health Care to America´s Children? Trends and Changes During the Past 20 Years. Arch Pediatr Adolesc Med. 2004;158:22-26.
5. Ferris TG, Saglam D, Stattford RS y cols. Changes in the daily practice of primary care for children. Arch Pediatr Adolesc Med.1998;152:227-233.
6. Eustat. Estadistica Extrahospitalaria Pública en 2005. http://www.eustat.es/elem/ele0004100/not0004176_c.html
7. Hall D y Sowden D. Primary care for children in the 21st century. General practitioners must adapt to the changed spectrum of illnesses. BMJ 2005;330:430–1

2007ko Martxoa

 

¡CSS Válido! Valid XHTML 1.1